Ból barku jest niezwykle powszechny. Szacuje się, że nawet 70% ludzi doświadczy przynajmniej jednego epizodu bólu barku w ciągu swojego życia. W tym artykule rozważamy typowe ramy czasowe powrotu do zdrowia po ostrym początku bólu, czynniki, które wpływają na ten czas i go wydłużają, a kończymy omawianiem zamrożonego barku.
Dokładna przyczyna bólu barku może być trudna do zdiagnozowania. Wzorce bólu często nie są spójne w przypadku różnych przyczyn, co może prowadzić do różnic w prezentacji tego samego problemu. Obszar pod czubkiem łopatki, zwany przestrzenią podbarkową, jest częstym obszarem odczuwania bólu. W tym obszarze znajduje się jedno ze ścięgien stożka rotatorów, ścięgno mięśnia dwugłowego, a także wypełniony płynem worek zwany kaletką, który zmniejsza tarcie pomiędzy kościami a ścięgnami przypominającymi linę.
Ostry ból o początku w górnej części okolicy barkowej lub promieniujący w dół „pozycji znaczka” ramienia, spowodowany podrażnieniem przestrzeni podbarkowej, zwykle ustępuje w ciągu 12 tygodni, pod warunkiem zastosowania odpowiedniej strategii rehabilitacji. Strategia ta obejmuje program stopniowego obciążenia, aby poprawić siłę i koordynację mięśni w okolicy. Podobnie jak w przypadku większości urazów, znalezienie równowagi pomiędzy wystarczającym obciążeniem a unikaniem obciążania obszaru zbyt dużym lub niewłaściwym obciążeniem może być trudne do osiągnięcia. Jeżeli jest to trudne, okres odzyskiwania zostanie wydłużony.
W niektórych sytuacjach ramię staje się z czasem marudne, co objawia się wahaniami bólu i powtarzającymi się epizodami bólu przez dłuższy czas. W sytuacjach, gdy ból utrzymuje się przez jakiś czas, okres rekonwalescencji można wydłużyć dwukrotnie do 24 tygodni. Dzieje się tak również w przypadku, gdy ból barku występuje jednocześnie z bólem szyi lub gdy w przeszłości występowały problemy z szyją. Jeśli ból utrzymuje się od ponad roku, a wyniki prześwietlenia rentgenowskiego lub rezonansu magnetycznego wskazują, że w strukturach barku zaszły zmiany zwyrodnieniowe, ten okres ponownie wydłuża się do 6 miesięcy, zanim objawy znacznie się poprawią lub ustąpią.
Dlaczego więc barki mogą potrzebować tak dużo czasu na ustabilizowanie się? Ramię charakteryzuje się dużą ilością ruchu i jest zespołem połączonych ruchów czterech różnych stawów. Ruch ten jest tworzony i wspierany przez skoordynowany wysiłek wielu mięśni okolicy lokalnej i szyi. W sytuacjach, w których występuje brak równowagi w tych mięśniach, może wystąpić nieprawidłowe obciążenie niektórych struktur. Przywrócenie tej równowagi i znalezienie „najlepszego” miejsca, w którym obciążenie wzmacnia podrażnione struktury i nie powoduje dalszego pogorszenia, wymaga wytrwałości i może wymagać prób i błędów. Dokładna ocena może wykazać, czy bark wymaga lekkiego zmniejszenia obciążenia, czy niektóre mięśnie wymagają aktywacji podczas ruchu i czy należy skupić się głównie na mięśniach stożka rotatorów, czy na mięśniach poruszających łopatką.
Wyjątkową chorobą barku, która reaguje zupełnie inaczej niż opisano powyżej, jest zamrożony bark. Schorzenie to jest trudne do zdiagnozowania, ponieważ na wczesnym etapie może przypominać inne problemy z barkiem. Jedną z głównych różnic jest to, że oprócz bólu występuje postępująca sztywność barku – szczególnie w rotacji. Sięganie za plecy w celu rozpięcia stanika lub szczotkowania włosów staje się trudniejsze ze względu na tę sztywność. Niestety nadal istnieje wiele nieznanych pytań dotyczących tego, co powoduje zamrożone ramię i kto jest bardziej podatny na jego wystąpienie.
Wiadomo jednak, że stopniowy okres powrotu do zdrowia wynosi zazwyczaj około 18 miesięcy. Dzieje się tak według schematu trzech odrębnych faz. W pierwszej fazie ramię jest bolesne i stopniowo staje się sztywne. W drugiej fazie ból barku znacznie się zmniejsza, ale sztywność osiąga swój szczyt, często ograniczając ruch na wysokości ramion lub powyżej. W końcowej fazie bark stopniowo odzyskuje ruchomość.
W przypadku leczenia zamrożonego barku nie ma dużych korzyści z wymuszonego rozciągania i bolesnej mobilizacji barku. Głównym celem ćwiczeń jest wygodne utrzymanie siły jak największej liczby mięśni ramion. Przy dłuższym czasie regeneracji w porównaniu z innymi warunkami całkowite zaprzestanie ćwiczeń spowodowałoby znaczne osłabienie mięśni wokół barków, potencjalnie wydłużenie czasu regeneracji i zwiększenie ryzyka przyszłych kontuzji.